Vier verhalen terecht

Beste mensen,

Vorig jaar, na de reis naar Israël en Jordanië, bleek dat de verhalen van het weblog allemaal verloren waren gegaan. Ik plaatste een oproep, waarop ik laatst reactie kreeg: vier verhalen bleken terecht. Ze waren geprint en zijn via via bij mij terechtgekomen, waarna ik ze zojuist weer op het weblog geplaatst heb. Helaas blijven de verhalen uit Jordanië verloren, maar de reisdagen in Israël zijn nu dus terug te lezen!

Groeten,

Daniël

Oproep: wie heeft mijn verhalen?

Enkele weken geleden hoorde ik dat er een storing was bij ReisMee. Hierdoor zijn alle verhalen van de afgelopen reis naar Israël en Jordanië verloren gegaan. Ik had zelf geen back-up, vandaar dat ik nu een oproep plaats: heeft iemand van jullie toevallig mijn verhalen opgeslagen? Ik weet dat de kans klein is, maar een kleine kans is ook een kans. Ik hoor het graag! Alvast bedankt!

Groeten, Daniël

Paspoorten

Beste mensen,

We zijn aangekomen in Jordanië! En dat ging redelijk makkelijk, al moesten we ons paspoort wel vaak laten zien. Een samenvatting:

Zacharia had ons afgezet bij de grens. We liepen, met onze koffers, naar het eerste hek. Hier moesten we onze paspoorten laten zien, waarna de man die het controleerde ons door liet lopen. We kwamen bij een bord waarop een stappenplan stond: stap 1 was aangifte van goederen, stap 2 ging over iets van geld, maar dat werd niet helemaal duidelijk, en stap 3 was het controleren van de koffers. Althans, zo had ik het begrepen. Toen ik bij stap 1 aangaf dat we met een groep waren, stuurde de (enorm chagrijnige) mevrouw die daar werkte me door naar stap 3. Aangekomen bij stap 3 stuurde een (enorm chagrijnige) mevrouw me terug naar stap 2. Vanaf hier werd ik teruggestuurd naar stap 1 (wederom door een (enorm chagrijnige) mevrouw). Het leek net Ganzenbord, waarbij ik eerst meteen door mocht naar 3, maar daarna telkens een stap terug moest. Gelukkig lukte het ditmaal wél bij stap 1. Van een andere mevrouw kreeg ik 24 kaartjes, één voor elke reiziger van onze groep. Met dit kaartje en ons paspoort gingen we naar stap 3 (want nu mochten we stap 2 daadwerkelijk overslaan), waarna we op het kaartje een stempel kregen. Volgt u het allemaal nog?

Met ons paspoort, de koffers, de handbagage en het kaartje met de stempel liepen we door naar het volgende hek. Hier moesten we – uiteraard – ons paspoort laten zien. Ook werd het kaartje gescand, waarna we door konden lopen. Nu waren we officieel Israël uit, maar Jordanië nog niet in. Tussen beiden landen lag een stuk niemandsland van ongeveer honderd meter, dat we, met onze koffers in de hand, lopend over moesten steken.

Terwijl we onder een groot bord doorliepen waarop de vriendelijke boodschap ‘Welcome to Jordan!’ te lezen was, moesten we voor de zoveelste keer ons paspoort laten zien. Hierna kwamen we door de bagagecontrole, waarbij het poortje elke keer dat er iemand doorheen liep piepte, zonder dat er ook maar iemand naar keek. De Jordaniërs geloofden het kennelijk wel en zagen geen gevaar in deze groep Nederlanders.

Hierna, bij het volgende loket, ontmoetten we onze nieuwe gids Khalid (Kh wordt uitgesproken als een g). hij gaf ons direct een nieuwe sticker in ons paspoort, waarmee we bij dit loket terecht konden. We moesten allemaal, één voor één onze voor- en achternaam noemen en uiteraard ook ons paspoort laten zien. Na deze controle konden we onze koffer weer pakken en in één lange rij richting de laatste controle gaan. Na nogmaals onze paspoorten getoond te hebben konden we dan eindelijk de bus in stappen. We waren in Jordanië!

Terwijl we naar Aqaba reden heette Khalid ons welkom. Hij spreekt Engels, dus ik heb alles wat hij zei vertaald. Hij gaf wat informatie over het land en de inwoners. Aangekomen in het hotel in Aqaba ging iedereen snel naar z’n kamer om zich op te frissen, want het was een warme dag geweest. ’s Avonds hadden we vrije tijd. Sommigen besloten om te gaan wandelen, richting het strand of naar de winkeltjes, anderen gingen lekker in de bar zitten.

Vandaag vertrokken we al weer uit Aqaba. De wekker ging om kwart over zeven en om half negen zaten we, keurig op tijd, in de bus. Waarheen? Naar Wadi Rum! Op de weg ernaartoe vertelde Khalid over de woestijn van Wadi Rum. De woestijn bestaat uit bergen en zand. De bergen zijn, in de loop der jaren (miljoenen jaren), onder invloed van onder andere wind en regen, veranderd in schitterende formaties met de meest grillige figuren. In Wadi Rum maakten we een jeeptocht van zo’n twee uur, waarbij we een aantal tussenstops hadden. Bij één van de stops kon iedereen die wilde een stukje gaan rijden op het schip van de woestijn: de kameel! Ze vonden het prachtig!

Vanaf Wadi Rum reden we naar onze eindbestemming van de dag: Petra. Vanuit de bus konden we genieten van het uitzicht: bergen, bergen, bergen. In verschillende kleuren, verschillende maten en verschillende vormen. Ondertussen kregen we nog extra informatie van onze gids. Het was een tocht van ongeveer twee uur vanaf Wadi Rum naar Petra. Ook in Petra kregen we een hoop informatie van Khalid.

Aan het einde van de middag, toen we al in het hotel waren en konden genieten van de vrije uurtjes, sprong een deel van de groep direct het zwembad in. Eindelijk zwemmen! ’s Avonds genoten we van een heerlijk diner. Morgenochtend gaan we naar Petra, de stad die volledig is uitgehouwen uit de rotsen. U leest dit uiteraard later op deze site.

Wat ik nog vergeten was te noemen, is dat de koffer van Gerda terecht is! Hij staat op Schiphol en zal niet meer nagestuurd worden. Bij terugkomst in Amsterdam kunnen we hem ophalen. Na al het gedoe rond de koffer is het toch fijn dat we nu tenminste weten dát hij terecht is.

Later meer verhalen!

Groeten,

Daniël

Laatste dag in Israël!

Beste mensen,

Vandaag: onze laatste dag in Israël! We gingen vanochtend erg vroeg weg (de wekker ging om kwart over zes), zodat we mooi op tijd aankwamen bij En Gedi, de plaats waar volgens de overlevering koning Saul op zoek ging naar David. David zou, toen Saul aan het ‘hurken’ was, een stuk van de mantel van Saul afgesneden hebben om te laten zien dat hij Saul had kunnen doden, maar dat niet gedaan had.

En Gedi is een prachtig gebied, midden tussen de bergen. Het is er erg rotsachtig en warm (zelfs zo vroeg al!). Tussen de rots door konden we een heel eind klimmen, richting de Shulamit-waterval. Het was een mooie, maar enigszins zware wandeling. Toen we bij de waterval waren aangekomen zagen we achter ons een schitterend beeld: de Dode Zee, glinsterend door de felle zon, met daarachter de bergen van Jordanië. Prachtig!

Weer beneden gekomen konden we een kopje koffie bestellen en even bijkomen van de wandeling. Hierna stapten we de bus weer in, waar we afscheid namen van Helene en Zacharia. Helene werd uitvoerig bedankt, voor haar verhalen, haar grapjes, haar eindeloze kennis en bovendien voor haar enthousiasme. De chauffeur kreeg nogmaals complimenten voor zijn fantastische rijkwaliteiten, waarmee hij ons al verschillende keren door de smalste straatjes had geloodst. Waren we nu, na het afscheid nemen, dan alleen? Nee! Helene zou ons namelijk nog wel rondleiden door Masada, en Zacharia zou ons nog naar Eilat brengen. Helene moest echter snel vertrekken na de rondleiding, vandaar dat ze nu al bedankt werd.

De volgende stop was dus in Masada, een kleine nederzetting op de top van een berg. Vroeger, toen de Romeinen alle gebieden in de omgeving ingenomen hadden, was Masada de enige plek die ze nog niet hadden. Een beetje een Asterix en Obelix-verhaal dus, maar helaas zonder goede afloop: de Romeinen zijn uiteindelijk de berg opgekomen, door allerlei puin (stenen en dergelijke) tegen de berg aan te gooien, net zolang totdat er een opgang ‘gebouwd’ was. Het was erg interessant om daar rond te lopen, en bovendien was het uitzicht opnieuw fantastisch! Ver onder ons lag de Dode Zee, maar Helene zei: “zitten we nu hoog? Nee!”. Uitleg: de Dode Zee ligt 400 meter onder zeeniveau, en wij bevonden ons op dat moment precies op zeeniveau.

Toen we Masada weer uit waren namen we dan echt afscheid van Helene. Zij moest terug naar Jeruzalem voor een nieuwe groep, en wij moesten door richting Jordanië. Maar eerst was het tijd voor de lunch, die we hebben genuttigd aan de rand van de Dode Zee. Een deel van de groep heeft daarna nog even gepootjebaad.

Op het moment van schrijven zitten we in de bus (een moderne wifi-bus) richting Eilat, waar we de grens zullen oversteken. Later een update over hoe dat ging en hoe het in Jordanië is! Bedankt voor alle reacties, ze worden vol enthousiasme ontvangen.

Groeten,

Daniël

Koffers

Beste mensen,

We zijn aangekomen in Jeruzalem! Maar natuurlijk begin ik bij het begin: het vertrek uit Tiberias.

Om kwart voor zeven ging de wekker. We stonden op, douchten, gingen ontbijten en pakten onze koffers… niet in, want die hadden we nog niet. Dan maar de handbagage. Nog even terug naar het ontbijt: wat een luxe, wat een weelde. Lekkere broodjes, eieren (zowel gebakken als gekookte), heerlijke koffie, cakejes en pannenkoekjes, en ga zo maar door. Worden jullie al jaloers?

Na het ontbijt hebben we het hotel verlaten, om door chauffeur Zacharia naar de berg der zaligsprekingen gebracht te worden. omdat we zo vroeg waren, was het lekker rustig. Op deze berg heeft (volgens de overlevering) Jezus de Bergrede uitgesproken met daarin de zaligsprekingen. Op elke Bijbelse plaats is ondertussen een kerkje gebouwd, dus ook op de berg konden we een kerkje bekijken. Omdat er acht zaligsprekingen waren, was de kerk gebouwd in een achthoekige vorm, waarbij in elke hoek één van de zaligsprekingen werd uitgebeeld. In de kerk moest voldaan worden aan bepaalde kledingvoorschriften (geen blote schouders en knieën, geen diep decolleté, etc.), en om hierop toe te zien was er een non bij de ingang gezet. Ze leek op dit vroege tijdstip echter nog niet erg wakker. Laten we maar zeggen dat ze non-actief was (of dan juist non-non-actief). Maar dat uiteraard terzijde.

Na het bezoek aan de kerk, vanwaar we een schitterend uitzicht hadden over het meer van Tiberias, begonnen we aan een mooie wandeling naar de oever van het meer. We waanden ons in de tijd van Jezus: het meer zou er toen precies zo bij hebben gelegen en ook de heuvels waren nu net zoals toen. Halverwege stopten we en vertelde (dominee) Diete het verhaal van de zaligsprekingen. Vervolgens liepen we zoals gezegd naar de oever, waar weer een volgend kerkje stond. Hierna stapten we de bus weer in, om naar Kapernaüm gebracht te worden. Na het genot van een kop koffie liepen we langs de overblijfselen van het dorp waar Jezus opgegroeid zou zijn. Ook dit dorp lag tegen het meer van Tiberias aan. Na opgravingen hier zijn een hoop gebouwen ontdekt, met als belangrijkste ontdekking de synagoge van het dorp. Helene wist ook hier weer boeiend over te vertellen.

Nu was het lunchtijd! We hadden alweer een hele hoop gedaan vandaag, en dat terwijl de dag pas halverwege was! Tijd om bij te tanken. We aten salade en pitabroodjes en kregen als toetje een kopje Arabische koffie (voor wie het nooit gehad heeft hier een samenvatting: mierzoet met een laagje drab op de bodem). Volgende halte: boottocht!

In de Bijbel is onder andere te lezen dat Jezus ook wonderen op het meer heeft verricht. Zo liep hij over water en liet hij ook een storm verdwijnen, en wij gingen een boottocht maken over datzelfde meer. Midden op het meer zette de schipper de motor uit en pakte Diete de microfoon. Ze las voor uit de Bijbel en gaf een uitleg over hoe je de tekst zou kunnen opvatten. Na haar verhaal was het een tijdje stil op de boot, omdat iedereen over de woorden aan het nadenken was.

Een uurtje later zaten we weer in de bus. Het was tijd om het meer achter ons te laten: op naar Jeruzalem! De rit duurde ongeveer twee uur, maar het uitzicht was mooi en wederom wist Helene ons te vermaken met haar vele verhalen. Op een gegeven moment zagen we de eerste flats al, de buitenwijken van Jeruzalem. Helene vertelde over de stad, terwijl de chauffeur een cd’tje aanzette. Als je Jeruzalem inrijdt, zie je dit: eerst de buitenwijken, vervolgens rijd je een tunnel door en als je deze uitkomt is daar ineens het oude centrum van de stad, met de bekende gouden Rotskoepel. Een fantastisch gezicht! De cd stond vol aan, zodat we het nummer over Jeruzalem (want daar ging het natuurlijk over) goed konden horen. Jerusalem Hosanna, Jerusalem! Helene en Zacharia zongen uit volle borst mee met het nummer, en iedereen voelde: dit is een mooie stad!

We reden niet direct naar het hotel, want eerst had Helene iets anders voor ons in petto: de Olijfberg. Vanaf deze berg kun je mooi over het oude centrum heen kijken. Er kwamen weer veel vragen uit de groep, zowel geografisch als politiek, maar ook cultureel en historisch, en op elke vraag had onze gids een antwoord. Hierna was het dan toch tijd om naar het hotel te gaan, en belangrijker (en de vaste lezers weten al wel waar ik op doel)… de koffers! Zou het allemaal goed gegaan zijn?

Direct bij binnenkomst zagen we koffers staan! Veel koffers! Alle koffers? Nee, nee, nee, nee. Bíjna iedereen had z’n koffer weer, maar helaas stond die van Gerda er niet tussen. Hoewel ze het behoorlijk vervelend vond, bleef ze er ook nuchter onder. Dat gold niet voor Helene en Zacharia. Zij ondernamen direct actie, zowel door te bellen met verschillende als te praten (op luid volume) met het personeel van het hotel. Of het iets zal helpen weten we nog niet, want de koffer is nog niet terecht. Hopelijk staat hij morgen alsnog voor Gerda’s kamer. Gelukkig kan ze nu van de andere 23 mensen een hoop spullen lenen.

Na het avondeten (heerlijk) hadden we een korte bijeenkomst waarbij een aantal praktische zaken besproken werd. Ook las ik de voorgaande reisverslagen voor en de geplaatste reacties. Mensen reageerden blij verrast als ze hoorden dat er reacties tussen stonden die aan hen gericht waren. Ga dus vooral door met het plaatsen van berichtjes!

Morgenochtend gaan we naar het holocaustmuseum Yad Vashem. ’s Middags lopen we vanaf de Olijfberg het centrum in. Jullie lezen het later wel!

Groeten,

Daniël, in samenwerking met Jitze

PS: in Israël móet er fooi gegeven worden, onder andere bij de lunch. De reisleiders regelen dit, zodat niet elke deelnemer één voor één fooi hoeft te geven. De obers bij de lunch van vandaag wilden hun geld graag zo snel mogelijk hebben, dus vroegen zij Diete naar de fooien, of hoe het in het Engels heet: de tips. Diete zat echter nog in haar Nederlandse modus, dus zij antwoordde met “tips? Nee hoor, geen tips, alles was naar wens!”. U begrijpt dat het gezicht van de over enigszins verrast was, en niet in positieve zin, maar de miscommunicatie werd snel verholpen. Eind goed, al goed.

De eerste echte dag (maar zonder koffers…)

Beste mensen,

Op het moment van schrijven is het negen uur ’s avonds (één uur later dan in Nederland). De eerste echter dag zit er zo goed als op. Hier het verslag:

Vanochtend vertrokken we om tien uur naar Banyas, een mooi natuurgebied waar de Romeinen vroeger een aantal gebouwen hadden gemaakt ter ere van de halfgod Pan. Het was erg warm en we droegen allemaal de kleding waarin we vanuit Nederland vertrokken waren (want de koffers waren dus nog niet bezorgd). Het deerde de groep niet: de sfeer zat er goed in. Gezellig keuvelend en kletsend liepen we een uurtje rond in Banyas. Nadat een aantal hoeden was gekocht (de zon brandde fel!) stapten we weer in de bus, ditmaal richting Katzrin, waar we gingen lunchen. Het was een mooi rustmoment, na toch een vol, druk en wat betreft de bagage desastreus verlopen begin van de reis.

Na de lunch vertrokken we naar kunstenaarsstadje Sefat. Het meer van Tiberias, waar we de hele dag al omheen aan het rijden waren, ligt tweehonderd meter onder zeeniveau. Sefat ligt echter zo’n achterhonderd meter erboven, dus we moesten een stuk klimmen (met ‘we’ bedoel ik dan uiteraard de bus). In Sefat hadden we twee synagogen kunnen bekijken en een groot aantal ateliers van de vele kunstenaars die er wonen, maar… de Sabbat ging bijna beginnen. Op deze Joodse rustdag gaat alles vroeg dicht. Gelukkig wist Helene ons, ook zonder dat we de synagogen in konden, nog een hoop erover te vertellen. Het gaat altijd erg interactief, want de groep heeft veel vragen. Ook tijdens de uren in de bus vertelt Helene er lustig op los. Ze weet erg veel en geniet ervan om het te delen met de groep.

Normaal gesproken zou het programma nu afgelopen zijn voor de dag, maar tot op heden is nog niets aan deze reis normaal. We liepen al twee dagen in dezelfde kleding rond, en met temperaturen die richting de 30 graden gingen is dat geen pretje! Vergeet ook niet dat de meesten in Nederland hun lange broek aan hadden gedaan en deze nu nog steeds aan moesten dus. Helene kwam met een plan: we zouden naar een Arabische kledingwinkel, die nu nog wél open zou zijn. Op de weg hiernaartoe heeft de chauffeur ons kunnen laten zien wat hij kon, want wát waren de weggetjes smal. Vol ontzag keken we naar hem, maar hij leek er niet warm of koud van te worden. Na zo’n tien minuten rondrijden door de smalle straatjes kwamen we bij een outlet, waar veel kleding te koop was. Shopping time! De mensen die aan het werk waren wisten niet wat ze overkwam! Ineens kwamen er 25 mensen de winkel binnen lopen, sprekend in een taal die ze waarschijnlijk nog nooit gehoord hadden. De jongen achter de balie leek niet te weten of hij angstig of verblijd moest kijken, maar hij koos uiteindelijk voor het laatste. Na een enigszins hectisch uurtje had iedereen een aantal nieuwe kledingstukken gekocht (shirts, korte broeken, ondergoed, sokken, etc.). Morgen kunnen we er dus weer tegenaan!

Tijdens het avondeten kwam Helene met goed nieuws: de koffers waren gebracht in het hotel in Jeruzalem! Oftewel: morgen hebben we onze bagage weer! Verder was de avond vrij in te vullen, maar gezien het korte aantal uren slaap dat we gehad hebben, heeft het grootste gedeelte van de groep ervoor gekozen vroeg hun bed in te duiken. Morgen gaat de wekker namelijk alweer om kwart voor zeven… Aan het einde van de dag zullen we in Jeruzalem aankomen, maar daarover meer in het volgende verslag. De reizigers vinden het leuk iets van jullie te horen en ze doen jullie bij deze van iedereen en voor iedereen de hartelijke groeten!

Tot het volgende verslag!

Daniël

Terugkomst.

Terugkomst.

Beste mensen,

De groep is veilig weer thuisgekomen. Zondagmiddag kwamen we aan, na twee vluchten (tussenstop in de Dominicaanse Republiek) van in totaal zo’n 8 acht uur. De jetlag kan nu beginnen... Dit zal een lang verhaal worden, want ik beschrijf meerdere dagen. De gebeurtenissen zijn echter zeker het lezen waard!

Donderdag zijn we met de mensen die het eten rondbrachten meegeweest. We zagen opnieuw heel veel armoede, maar het raakte ons minder dan woensdagochtend. We wisten waar we ons op in moesten stellen. Ik ontmoette Alberto (52) die niet goed meer kan lopen. Elke dag zit hij buiten bij zijn winkeltje, waar hij dan heen is getild door iemand uit de buurt. Hij moet ook weer teruggetild worden. Als hij naar de wc wil, moet hij het geluk hebben dat er iemand in de buurt is. Er is geen andere hulp voor hem. Later zien we Raúl (92) die zo graag familie wil hebben, dat hij verzint dat z’n dochter in Havana woont. De buurvrouw vertelt dat hij geen dochters of andere familie heeft. Hij zit de hele dag op straat, of loopt wat rond door de buurt. De laatste persoon die we deze dag bezoeken is Martha (64). Ze heeft familie, maar die komen nooit langs. Omdat ze een heupfractuur heeft, kan ze weinig. Het CCRD brengt eten, anders had ze niks. Haar man is verdwenen, haar zoon gestorven. Haar kracht om te leven haalt ze uit God. “Je moet ergens in geloven. Ik geloof in God,” zijn haar woorden.

’s Middags kregen we de tijd om een avondvullend programma voor te bereiden voor de mensen van het SET en CCRD en de jongeren van de MEC. Hoewel er eerst wat gestress en onenigheid was, gingen we uiteindelijk vol vertrouwen naar het avondeten. Hierna kon onze avond beginnen... Het doel was om te presenteren wat wij hadden opgestoken van ons verblijf in Cuba. We wilden op deze manier iets teruggeven aan de mensen. Douwe en ik hadden onze Cubaanse strohoeden opgezet om de avond te openen. We heetten iedereen welkom en lieten vervolgens de tien deelnemers aan de reis zich voorstellen, in het Spaans. We hadden dit overigens wel geoefend hoor! Hierna kwam een lied dat Douwe en Jolanda in twee uur tijd gemaakt hadden. Ik vond de tekst zo goed, dat ik hem hieronder zal plaatsen:

(melodie: ‘k Stel mijn vertrouwen)

We went to Cuba with this special group
From different churches here to take a look
First Havana
Tourists like this place
Then to the countryside where we were met in grace

People we met had such a strong believe
Kisses on cheeks and handshakes we received
People love God
You praise the Lord with love
All of us together and the Saviour is above

We were received with hospitality
Also by people more in need than we
Lots of love we saw
We’re thankful for this chance
Showed us positivity and learn us how to dance

Artists of life is what we learn to be
Being inspired we are by what we see
Meeting with you
Experiences shared
Thank you for you openness, your peace, your loving care!

Het programma ging verder met het uiteengaan in vijf groepen van ongeveer acht personen. Bij de onderdelen (de groepjes gingen overal bij langs, in verschillende volgordes) kregen zij iets te zien/horen over het SET, wat wij gingen doen terug in Nederland, het CCRD en de gastgezinnen. De laatste groep kon teksten en foto’s over Nederland uit tijdschriften knippen en vervolgens op een lang fel papier plakken. Wat op dit onderdeel volgde was de quiz, waarvan ik niet veel heb gezien omdat we aan het voorbereiden waren voor het proefgedeelte. We gaven de Cubanen na de quiz namelijk drop, peperpunt en een pepernoot. Ze vonden het over het algemeen redelijk lekker, al scoorde de drop toch vrij veel lager dan de anderen. Hierna kwamen de stroopwafels... We hadden voor iedereen een halve stroopwafel aan een lang stuk touw gehangen, zodat we met z’n allen tegelijk konden gaan koekhappen. Iedereen lachte zich kapot! Na het proefonderdeel zongen we La Paz Del Señor, om af te sluiten met een bedankje voor de aanwezigen.

Vrijdag was de laatste complete dag. We begonnen met de Levensparels, maar dit keer tweetalig. Hier gingen we naar de boerderij El Retiro, waar een biogasinstallatie is gebouwd. Het CCRD is eigenaar van deze boerderij. Ze willen het biogasprincipe verspreiden over heel Cuba, te beginnen met de provincie Matanzas. El Retiro heeft al twee keer een belangrijke prijs gewonnen. Na dit bezoek vertrokken de studenten van de MEC. We namen afscheid en gingen vervolgens luisteren naar een mevrouw die een workshop had gegeven op het CCRD. Zo zagen we verschillende aspecten: het CCRD geeft de ruimte tot studeren (bibliotheek, computers, stilteruimte), het brengt eten rond en verzorgt ouderen, het houdt zich met het milieu bezig en het verzorgt workshops over hoe je je leven kunt inrichten (zowel filosofisch als praktisch). Tegen het einde van de middag reden we naar Varadero: souvenirs kopen, ijs eten, zonsondergang bekijken op een warm strand. ’s Avonds hebben we als afsluitende avond mojito’s, daquiri’s, cuba libre’s en piña colada’s gedronken.

De volgende ochtend stond iedereen om 9:00 uur klaar voor vertrek, behalve... de bus! Een half uurtje later reden we toch gewoon richting Havana, waar we tegen lunchtijd aankwamen. Na een lekkere sandwich splitsten we op. Een kleine groep ging naar de toeristenmarkt waar we in het begin ook al geweest waren, de meesten gingen echter naar het oude centrum. Hier liepen we (ik zat er ook bij) wat rond langs toeristenkraampjes, op zoek naar de laatste souvenirs. Op het vliegveld heb ik vervolgens mijn laatste geld uitgegeven, ik kon natuurlijk niet weggaan zonder rum en sigaren. Het was tijd geworden om afscheid te nemen van dit bijzondere land.

Nu zit ik thuis, te typen op een goede computer, met de verwarming lekker aan, met gezellige lampjes die me bijlichten, een televisie met meer dan twintig zenders. Ik heb geen honger, geen angst voor de volgende dag, geen verdriet. Ik heb geld voor mijn boodschappen, voor mijn kleren. Ik heb een fiets en als deze kapot gaat, kan ik een nieuwe kopen. Stuk voor stuk normaal in Nederland, stuk voor stuk niet vanzelfsprekend in Cuba. Ik zal deze reis nooit vergeten. Ik zal het eerst laten bezinken, om vervolgens rond de veertigdagentijd op bezoek te gaan bij kerken, jeugdverenigingen, scholen en wat dan ook. Ik wil zoveel mogelijk mensen vertellen van Cuba, van de mensen, de muziek, de hartelijkheid, maar ook de armoede en verdriet. Bedankt voor het lezen van mijn laatste verhaal over de reis. Ik zal snel foto’s proberen te updaten.

Daniel

Deze ochtend zal me bij blijven!

Gisteren heb ik een verhaal getypt, maar omdat het internet van het Christelijk Centrum voor Reflectie en Dialoog (CCRD) niet functioneerde, weet ik niet of het al online is gezet. Misschien wordt het tegelijk met dit verhaal geplaatst, misschien zelfs wel in verkeerde volgorde. Hoe dan ook, ik beschrijf nu woensdag 19 oktober.

's Middags vertrokken we naar Varadero, waar we een groep jongeren van de Christelijke studentenvereniging Movimiento Estudiantes Christiano (MEC) zouden ontmoetten. Eerst gingen we zwemmen in mooi blauw water, maar omdat er gevaarlijke stromingen waren, konden we niet verder dan vijf meter het water in. Hierna gingen we naar de MEC. Een groep van ongeveer tien jongeren wachtte ons op. We deden een introductiespelletje om elkaar te leren kennen. Hierna vertelde de president van de MEC, Jarlez (de jongen waarvan ik dacht dat hij Jemez heette), ons over de doelen van zijn vereniging. Ze wilden als Christelijke jongeren graag mensen ontmoeten, maar hielden er ook van om het leven te vieren. Na het avondeten reden we met z'n allen naar het CCRD, waar we de rest van de avond vrij hadden. We speelden Twister en een spel dat ik ken als Muizenval, al heet het nu Kurkentrekken. Iedereen heeft een touwtje met een kurk eraan. De kurken staan in het midden van de tafel. Eén persoon heeft geen kurk, maar een bekertje. Hij gooit de dobbelsteen. Wanneer het 6 is, probeert hij de kurken te pakken te krijgen. Een doodsimpel spelletje, maar met z'n tienen hilarisch!

Zo ontspannend als de middag was, zo ingrijpend was de morgen. We gingen in groepjes uiteen. Eén groepje liep mee met de zogenaamde social workers van het CCRD, de andere twee volgden de mensen die eten uitdeelden. Ik zat in het social-workersgroepje. We volgen de twee vrouwen Aurora en Maribel, die langsgingen bij mensen om ze te scheren, hun nagels te knippen en/of hun haren te wassen. De mensen die deze hulp nodig hadden leefden enorm op wanneer ze doorhadden dat de hulp weer langskwam. Ook waren ze erg blij ons te zien. Een oude man van 85 verwoordde het mooi: ''wat fijn dat jullie hier zijn, maar eigenlijk ook triest.'' Ik heb een huisje gezien van hout met overal kieren en gaten. Hier kwam ook het enige licht doorheen, er waren geen lampen. Het was zo klein als een woonkamer in Nederland zou zijn, maar er woonden wel vier mensen. Ik heb een man gesproken die twintig dagen geleden zijn broer is verloren en een half jaar geleden zijn zus. Hij is slecht ter been en houdt van lezen, maar zijn ogen worden minder en minder. Ik heb een vrouw gezien van 81, zeer helder van geest, maar niet erg mobiel (ze had wel een rolstoel, maar kon eigenlijk niets). We hebben voor haar gezongen en gebeden. Uit de andere groep hoorden we later een citaat van iemand die zij bezocht hadden: ''het is goed dat jullie hier zijn, nu kan ik met een gerust hart sterven.''

Het is moeilijk om het gevoel te beschrijven dat naar boven kwam bij het zien en horen van zoveel zorgen en problemen. De ochtend had veel mensen erg geraakt. Na de lunch hadden we het er nog even over. Morgenochtend gaan we hetzelfde doen, maar dan wisselen de groepjes van 'taak'. Ik ga dan dus mee met de mensen die eten rondbrengen.

Bedankt voor het lezen van dit verhaal. Morgen is het donderdag. We hebben de feestelijke avond van vrijdag verplaatst naar morgen, omdat er dan meer mensen langs konden komen. Het verslag hiervan zult u zo spoedig mogelijk lezen!

Groeten, Daniel